Polski system ochrony zdrowia stanął u progu znaczących zmian. Najnowsza lista leków refundowanych, która wejdzie w życie 1 lipca 2025 roku, stanowi kamieniem milowym w historii dostępności nowoczesnych terapii dla polskich pacjentów. Ministerstwo Zdrowia pod kierownictwem wiceministra Marka Kosa przedstawiło ambitny projekt, który obejmuje rekordową liczbę 101 cząsteczek-wskazań, z czego 41 dotyczy terapii onkologicznych, a 60 wskazań nieonkologicznych.

Ta bezprecedensowa lista refundacyjna jest wynikiem systematycznych działań prowadzonych od 2022 roku, kiedy to rozpoczęto intensywne prace nad rozszerzaniem dostępności nowoczesnych terapii. Wizerunek polskiej onkologii i medycyny specjalistycznej ma szansę ulec znacznej poprawie dzięki włączeniu do refundacji terapii, które do tej pory pozostawały poza zasięgiem wielu pacjentów ze względów ekonomicznych.

Enhertu – nowa nadzieja dla pacjentek z rakiem piersi

Szczególną uwagę na nowej liście refundacyjnej przyciąga włączenie leku Enhertu, będącego przełomem w terapii raka piersi. Jak podkreślił wiceminister Marek Kos: "Ważną pozycją na liście leków refundowanych, mocno oczekiwaną szczególnie przez pacjentki z rakiem piersi, jest lek Enhertu. Rozszerzyliśmy wskazanie do stosowania tego leku dla osób z nieoperacyjnym lub przerzutowym rakiem piersi z niską ekspresją HER2, po niepowodzeniu wcześniejszego leczenia przeciwnowotworowego".

Enhertu (trastuzumab deruksukan) reprezentuje najnowszą generację spersonalizowanych terapii przeciwnowotworowych, działając jako konjugat przeciwciało-lek (ADC). Jego mechanizm działania polega na precyzyjnym dostarczaniu cytostatyka bezpośrednio do komórek nowotworowych, co minimalizuje działania niepożądane w porównaniu z konwencjonalną chemioterapią. Refundacja tego leku dla pacjentek z rakiem piersi z niską ekspresją HER2 oznacza dostęp do terapii dla znacznie szerszej populacji chorych niż dotychczas.

Przyspieszone procedury refundacyjne w onkologii

Ministerstwo Zdrowia wprowadziło istotne zmiany w procesie procedowania wniosków refundacyjnych, szczególnie w obszarze onkologii. Siedem nowych terapii z listy o ugruntowanej skuteczności w onkologii zostało wprowadzonych w rekordowo krótkim czasie. "W przypadku leków o ugruntowanej skuteczności w onkologii - z listy ogłoszonej w maju - czas procedowania wyniósł zaledwie około 18 dni" – zaznaczył wiceminister Kos.

Te przyspieszenia proceduralne mają kluczowe znaczenie dla pacjentów onkologicznych, dla których czas często jest najważniejszym czynnikiem prognostycznym. Nowe terapie obejmują wskazania w białaczce, raku piersi, płuc, jelita grubego czy wątroby. Szczególnie istotne jest włączenie do refundacji terapii dla stosunkowo niewielkiej populacji chorych na raka wątrobokomórkowego – obszaru, w którym do tej pory producenci nie wnioskowali o refundację.

Nowoczesne terapie w onkologii urologicznej i pulmunologicznej

Lista refundacyjna 2025 zawiera również przełomowe rozwiązania w onkologii urologicznej. Trzy nowe terapie na raka pęcherza moczowego otrzymały pozytywną ocenę refundacyjną, co stanowi znaczący postęp w leczeniu tego trudnego nowotworu. Dodatkowo, na liście znalazł się lek stosowany we wczesnym raku płuca, który według ocen klinicznych daje duże szanse na wyleczenie, co może fundamentalnie zmienić rokowanie w tej grupie pacjentów.

Te innowacje w terapii nowotworów stanowią odpowiedź na rosnące potrzeby polskich pacjentów oraz odzwierciedlają najnowsze standardy światowej onkologii. Włączenie terapii we wczesnych stadiach raka płuca do refundacji jest szczególnie istotne, biorąc pod uwagę epidemiologię tego nowotworu w Polsce.

Przełomy w terapiach nieonkologicznych

Sześćdziesiąt wskazań nieonkologicznych na nowej liście refundacyjnej obejmuje spektrum rzadkich chorób oraz schorzeń przewlekłych o wysokiej częstości występowania. Po raz pierwszy polscy pacjenci z ataksją Friedreicha oraz zespołem Alagille'a otrzymają dostęp do specjalistycznych terapii w ramach programów lekowych. Te choroby, zaliczane do rzadkich schorzeń genetycznych, do tej pory pozostawały praktycznie bez skutecznych opcji terapeutycznych w polskim systemie ochrony zdrowia.

Lista obejmuje również nowoczesne terapie w stwardnieniu rozsianym, atopowym zapaleniu skóry oraz łysieniu plackowatym dla dorosłych oraz dzieci w wieku 12 lat i starszych. Te wskazania reprezentują obszary medycyny, w których dostępność nowoczesnych terapii biologicznych może znacząco poprawić jakość życia pacjentów oraz długoterminowe rokowanie.

Bezpieczeństwo alergologiczne dla wszystkich grup wiekowych

Szczególną uwagę zwraca refundacja epinefryny zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Ta substancja, kluczowa w leczeniu nagłych przypadków ciężkich reakcji alergicznych, będzie dostępna w ramach refundacji w przypadku reakcji na użądlenia lub ukąszenia owadów, pożywienie, leki lub inne alergeny, a także w anafilaksji idiopatycznej lub wywołanej wysiłkiem fizycznym.

Refundacja epinefryny stanowi istotny element bezpieczeństwa publicznego, szczególnie w kontekście rosnącej częstości występowania ciężkich reakcji alergicznych w populacji. Dostępność tej terapii ratującej życie w ramach refundacji może przyczynić się do znacznego zmniejszenia śmiertelności związanej z anafilaksją.

Masowe korzyści w chorobach przewlekłych

Rozszerzenie wskazań refundacyjnych w aptecznych terapiach nieonkologicznych przyniesie korzyści pacjentom z cukrzycą typu 2, przewlekłą niewydolnością serca i przewlekłą chorobą nerek. Jak podkreślił wiceminister Kos: "To ważne zmiany nie tylko dla setek tysięcy, ale może już nawet miliona osób".

Te rozszerzenia wskazań dotyczą schorzeń o wysokiej prewalencji w polskiej populacji, gdzie nowoczesne terapie mogą znacząco wpłynąć na długoterminowe rokowanie oraz jakość życia pacjentów. Szczególnie istotne jest to w kontekście starzejącego się społeczeństwa oraz rosnącej częstości występowania chorób cywilizacyjnych.

Efektywność systemowa i skracanie procedur

Ministerstwo Zdrowia systematycznie pracuje nad optymalizacją procesów refundacyjnych. Liczba dni aktywnego procedowania wniosku od 2022 do 2025 roku spadła z 479 do 229 dni, co stanowi ponad 50-procentową poprawę efektywności. "Procedowanie po naszej stronie wniosków refundacyjnych mocno przyspieszyło i chcemy, żeby te okresy były jeszcze krótsze" – podkreślał wiceminister.

Te usprawnienia proceduralne mają bezpośredni wpływ na dostępność nowoczesnych terapii dla polskich pacjentów. Skrócenie czasu oczekiwania na refundację oznacza szybszy dostęp do leczenia, co jest szczególnie istotne w przypadku chorób progresywnych oraz onkologicznych.

Perspektywy rozwoju polskiego systemu refundacyjnego

Projekt obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, który wejdzie w życie 1 lipca 2025 roku, stanowi fundament dla dalszego rozwoju polskiego systemu ochrony zdrowia. Rekordowa liczba 101 cząsteczek-wskazań na pojedynczej liście refundacyjnej sygnalizuje nowe podejście do finansowania nowoczesnych terapii, które łączy efektywność ekonomiczną z dostępnością najnowszych osiągnięć medycyny. System ten, dzięki przyspieszonym procedurom i szerokiemu spektrum refundowanych wskazań, ma szansę stać się wzorem dla innych krajów regionu, jednocześnie znacząco poprawiając standardy opieki medycznej dla polskich pacjentów.

Bibliografia:

https://www.gov.pl/web/zdrowie/41-nowych-terapii-na-lipcowej-liscie-lekow-refundowanych (dostęp z dnia 17.06.2025)